Odsłony: 45
Urząd stanu cywilnego (USC), jest to jednostka organizacyjna wchodząca w skład urzędu gminy, powołana ustawą Prawo o aktach stanu cywilnego do rejestracji zdarzeń dotyczących urodzeń, zawieranych związków małżeńskich i zgonów. Pojedyncza gmina stanowi okręg USC, jednakże wojewoda może w jednej gminie utworzyć kilka USC, a także połączyć kilka gmin w jeden okręg USC. Kierownika USC powołuje odpowiednio wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
W Polsce dopiero w XIX wieku powstały obecne dzisiaj „urzędy stanu cywilnego”. Pojawiły się na ziemiach zaboru pruskiego w 1874. Urzędnikami stanu cywilnego byli burmistrzowie lub wójtowie. Przedmiotem rejestracji były trzy rodzaje zdarzeń: urodzenia, śluby i zgony.
W dwudziestoleciu międzywojennym zachowano systemy z poszczególnych dawnych państw zaborczych.
Jednolitą świecką rejestrację stanu cywilnego wprowadzono w Polsce w 1946. W 1960 r. funkcjonowało około 3000 urzędów stanu cywilnego. Akt sporządzał kierownik USC lub jego zastępca, a ustawa określała dane, które wpisywał do aktu. Akta urodzenia lub zgonu sporządzano na podstawie zgłoszeń. Urodzenie dziecka należało zgłosić w ciągu 14 dni, a zgon osoby w ciągu 3 dni. Małżeństwo zawierane było w uroczystej formie przez złożenie zgodnych oświadczeń przed kierownikiem USC. Już od 1946 zawarcie ślubu religijnego nie miało mocy prawnej, a od 1958 nie wolno było udzielić ślubu kościelnego osobom, które wcześniej nie zawarły małżeństwa w USC. Zmiany w aktach mogły być dokonywane jedynie na podstawie orzeczeń sądowych i dotyczyły najczęściej wpisów o zmianie nazwiska, rozwiązaniu małżeństwa itp.
Wszystkie dokumenty, które są podstawą sporządzenia aktu urodzenia, małżeństwa i zgonu stanowią tzw. akta zbiorowe i – co do zasady – nie podlegają zwrotowi. Mają charakter dokumentów wieczystych. Zarówno księgi stanu cywilnego, jak i akta zbiorowe przechowywane są w urzędach stanu cywilnego przez okres 100 lat (akty urodzeń) oraz 80 lat (akty małżeństw i zgonów). Okresy te liczone są od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło sporządzenie aktu stanu cywilnego.
Następnie przekazywane są do właściwych ze względu na położenie urzędu stanu cywilnego archiwów państwowych (w naszym przypadku jest Archiwum Państwowe w Bydgoszczy).
Od 1973 powstała wraz z Gminą Lubiewo, Urząd Stanu Cywilnego w Lubiewie. Wcześniej w latach 1960 – 1972 okręg Urzędu Stanu Cywilnego w Bysławiu działał na dwie Gromady w Bysławiu i w Lubiewie. Pierwszym kierownikiem USC była Pani – Zofia Muchowska (do 31.08.1973). Od 1.09.1973 – funkcję tę sprawowała Pani Daniela Warszawska. W 1973 zarejestrowano 49 ślubów i sporządzono 51 aktów zgonu.
Od 1 marca 2015 działa elektroniczny System Rejestrów Państwowych, który połączył w jeden system najważniejsze polskie rejestry. Tego samego dnia weszła w życie nowa ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego wprowadzająca elektroniczny sposób prowadzenia rejestracji stanu cywilnego. Do tej pory taka baza – wspólna dla całego kraju – nie istniała. Baza ta, jest sukcesywnie uzupełniana, dokumentów (aktów urodzenia, małżeństwa i zgonu), które będą wprowadzone do bazy w skali całego kraju, jest około 90 mln. Dzięki zmianom, np. odpis aktu urodzenia możemy odebrać w dowolnym urzędzie stanu cywilnego na terenie kraju, a nie jak do tej pory w miejscowości naszego urodzenia.
Łucja Koniarska
z-ca Kierownika USC